Γαβρά Ελένη, Βιτούλα Δήμητρα

«ΞΕΣΚΕΠΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ»

Στις μέρες μας ολοένα και αυξάνεται το ενδιαφέρον για τα οθωμανικά μνημεία στη Ελλάδα. Μεγάλος αριθμός κτηρίων αυτού του είδους εξετάζονται, μελετώνται και αποκαθίστανται, καθώς έχει συνειδητοποιηθεί εδώ και καιρό η δυνατότητα – μέσω της επανάχρησης - του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα τους και ο ρόλος τους στο αστικό και ευρύτερο περιβάλλον.

Η οθωμανική κατάκτηση των Σερρών, παρά τα πλείστα δεινά που προκάλεσε στους κατοίκους, αποτέλεσε σταθμό για την ανάπτυξη της πόλης, τόσο πολεοδομικά, όσο και εμπορικά. Οι Οθωμανοί, άφησαν στις Σέρρες το δικό τους ιδιότυπο αρχιτεκτονικό αποτύπωμα, αλλάζοντας ριζικά τη φυσιογνωμία της. Ωστόσο, μετά τον εμπρησμό του 1913 και την απελευθέρωσή της, η πόλη έχει διατηρήσει ελάχιστα δείγματα του λαμπρού οθωμανικού παρελθόντος. Η παρούσα ανακοίνωση επιδιώκει, μετά από σύντομη ιστορική αναδρομή, να παρουσιάσει τα κυριότερα διασωζόμενα οθωμανικά μνημεία της πόλης, τα οποία στην πλειοψηφία τους αποτελούν σπάνια δείγματα, σχεδόν μοναδικά στον ελληνικό χώρο, αλλά και από τα αρχαιότερα ισλαμικά αρχιτεκτονήματα της Ευρώπης. Μέσα από την ιστορική και αρχιτεκτονική ανάλυση καθενός από αυτά επιχειρείται η σωστική καταγραφή τους, η οποία μπορεί στη συνέχεια να αποτελέσει και βάση αξιοποίησης.

Επιπλέον, παρουσιάζεται η «εξέλιξη» των εν λόγω ιστορικών κτιρίων από την απελευθέρωση της πόλης μέχρι τις μέρες μας. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει αναφορά στις διάφορες χρήσεις των κτιρίων αυτών από το 1913 ως σήμερα, καθώς και στις αλλοιώσεις που πιθανώς έχουν υποστεί από το χρόνο ή και την ανθρώπινη δραστηριότητα στην κατασκευαστική δομή, στην αρχιτεκτονική τυπολογία και μορφολογία τους. Θα παρουσιαστούν ακόμη οι επεμβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί σ’ αυτά, καθώς και οι τυχόν εργασίες συντήρησης και αποκατάστασής τους, καταλήγοντας σ την πραγματική «εικόνα» που αυτά τα κτίρια παρουσιάζουν σήμερα.

Παράλληλα, επιδίωξη αποτελεί η διατύπωση ενός πλαισίου κατευθύνσεων για τη διατήρηση και ανάδειξη των οθωμανικών αυτών μνημείων, μέσα από την προβολή, την επανάχρηση και την ουσιαστική ένταξή τους στον αστικό ιστό και τις δραστηριότητες της πόλης των Σερρών.

«Uncovering the Ottoman face of the city of Serres, through its monuments»

Nowadays in Greece, the interest in ottoman monuments is increasingly growing. A big number of such buildings are examined, studied and restored, as the possibility -through reuse- of their multicultural character and their role in the urban and general environment has long been realized.

The ottoman conquest of Serres, despite the suffering that caused to the residents, was in fact a milestone for the city's development, both urban as well as commercial. The Ottomans left at Serres their distinctive architectural “imprint”, radically changing the city’s physiognomy. However, after the arson of 1913 and the city’s liberation, Serres has retained a few examples of its glorious ottoman past. This announcement aims, after a brief historical overview, to present the main existing ottoman monuments, most of which are rare examples -almost unique in the Greek area- but are also some of the oldest Islamic architectural monuments in Europe. Through the historical and architectural analysis of them, we attempt their “rescuing” recording, which could eventually form the basis of their evolvement.

Moreover, we present the "evolution" of these historical buildings from the liberation of the city to nowadays. More specifically, we will refer to the various uses of these buildings from 1913 until today, as well as the alterations that might have occurred at their building structure, architectural typology and morphology, caused by time or human activity. The interventions that have been made to them would be also presented, as well as any operation for their preservation and restoration, ending up at the actual state in which these buildings are today.

Additionally, our goal is to formulate a guideline for the conservation and projection of these Ottoman monuments through their enhancement, reuse and integration in the urban site and in the city’s activities.